Ενώ αυξάνεται η ένταση στο Αιγαίο
Του Αθανασίου Έλλις
Σε μια περίοδο αυξημένης έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και με το Κυπριακό να εισέρχεται σε κρίσιμη φάση, λόγω της επερχόμενης αξιολόγησης της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας από την Ε.Ε., η Ουάσιγκτον θεωρεί αναγκαία μια προσπάθεια εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων «προς όφελος όλων».
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ που βλέπει την εκατέρωθεν καχυποψία στις δύο πλευρές του Αιγαίου να πλήττει τη λειτουργικότητα της νοτιοανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας. Ο κ. Ρασμούσεν επιθυμεί επίσης να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό ώστε να αρθούν τα εμπόδια στην απρόσκοπτη συνεργασία ΝΑΤΟ - Ε.Ε., και τον στόχο αυτό θα προωθήσει κατά την επικείμενη επίσκεψή του σε Αθήνα και Αγκυρα.
Οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τους κινδύνους που απορρέουν από τις συνεχείς αναχαιτίσεις στο Αιγαίο και ανησυχούν για το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου. Εχουν συστήσει αυτοσυγκράτηση, και ενθαρρύνουν διάλογο για την καταγραφή και, τελικά, επίλυση των όποιων διαφορών μέσω προσφυγής σε κοινά αποδεκτούς διεθνείς μηχανισμούς, και θεωρούν ότι η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Αχμέτ Νταβούτογλου διαθέτουν το ειδικό βάρος για να αναλάβουν αυτό το έργο, έχοντας την πλήρη στήριξη των πρωθυπουργών τους. Πάντως, η Ελληνίδα υπουργός Εξωτερικών, αν και θα το επιθυμούσε, είναι αμφίβολο ότι θα τολμήσει ένα τέτοιο εγχείρημα, εν μέσω ρευστού πολιτικού τοπίου στο εσωτερικό, και υπό τη σκιά αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων εκ μέρους της Τουρκίας.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Η κρίσιμη αυτή συγκυρία βρίσκει την Τουρκία αναβαθμισμένη, καθώς εντάσσεται στον αμερικανικό στρατηγικό σχεδιασμό ως η μόνη μουσουλμανική χώρα που είναι μέλος του ΝΑΤΟ και η οποία δύναται να λειτουργήσει ως πρότυπο σε μια στιγμή που ο Μπαράκ Ομπάμα επιχειρεί να προσεγγίσει τον ισλαμικό κόσμο, ενώ γειτνιάζει με χώρες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τις ΗΠΑ, όπως η Ρωσία, το Ιράν, το Ιράκ και η Συρία. Την ερχόμενη εβδομάδα ΗΠΑ, Τουρκία και Ισραήλ θα διεξαγάγουν, για δέκατη συνεχή χρονιά, κοινές ναυτικές ασκήσεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Η Ουάσιγκτον στηρίζει επίσης το πολιτικό «άνοιγμα» που επιχειρεί ο Ταγίπ Ερντογάν για λύση του κουρδικού και για το οποίο δέχεται σφοδρή κριτική στο εσωτερικό, κυρίως από τους εθνικιστές που τον κατηγορούν ότι «σε συνεργασία με τις ΗΠΑ προωθεί τον διαμελισμό της Τουρκίας». Ταυτόχρονα, η Τουρκία επιχειρεί να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο, συνάπτοντας ακόμη και συμφωνίες που δεν συμβαδίζουν με τα αμερικανικά συμφέροντα, όπως αυτή για την κατασκευή στα τουρκικά χωρικά ύδατα του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου South Stream, ο οποίος είναι ανταγωνιστικός του αγωγού Nabucco που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. και στοχεύει στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Μόσχα. Η Αγκυρα, που προσβλέπει σε ρωσική συμμετοχή και στην κατασκευή του αγωγού πετρελαίου Σαμψούντα - Τσεϊχάν, επιχειρεί παράλληλα να αξιοποιήσει την ιδιαίτερη σχέση της με το Αζερμπαϊτζάν, καθώς οι Αμερικανοί προωθούν τα αζέρικα κοιτάσματα φυσικού αερίου ως «αντίβαρο» σε αυτά της Ρωσίας.
Στη γεωπολιτική παρουσία της Τουρκίας η Ελλάδα αντιπαραθέτει τη δική της γεωγραφική θέση, όπου ξεχωρίζει η βάση της Σούδας, και τον ηγετικό της ρόλο στα Βαλκάνια, ενώ επιχειρεί να αξιοποιήσει τη συμμετοχή της στα συστήματα μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη, την ιδιαίτερη σχέση που διατηρεί με τις ομόθρησκες Ρωσία, Σερβία, αλλά και Γεωργία, όπως και την πρωταγωνιστική παρουσία της στο παγκόσμιο εμπόριο μέσω του τεράστιου αριθμού πλοίων ελληνικών συμφερόντων.
Επιπροσθέτως, ιδιαίτερη σημασία έχει η ελληνοαμερικανική κοινότητα η οποία εν αναμονή ενός «θερμού φθινοπώρου» ετοιμάζεται να ασκήσει την επιρροή της μέσω των προσβάσεων που διαθέτει στα κέντρα αποφάσεων των ΗΠΑ. Οι ομογενείς προβάλλουν τον ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, υπογραμμίζοντας ότι σε πολλά ζητήματα αυτός συμβαδίζει με τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, και στο πλαίσιο αυτό θα αναδείξουν την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναθέσει σε αμερικανική εταιρεία τη διεξαγωγή ερευνών στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της για εντοπισμό και εκμετάλλευση πηγών ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό πριν από μερικές εβδομάδες παράγοντες της Ομογένειας είχαν διεξοδικές επαφές με υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης και του Κογκρέσου που χαράσσουν ή επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, μεταξύ αυτών με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Τζέιμς Στάινμπεργκ, και τους προέδρους των επιτροπών Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Τζον Κέρι, και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, Χάουαρντ Μπέρμαν. Επίσης, είχαν μακρά συνεργασία με τον γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ, ο οποίος επιδεικνύει ιδιαίτερη ευαισθησία για το Κυπριακό, το Αιγαίο και την ονομασία των Σκοπίων. Ως μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων και λόγω της στενής σχέσης που διατηρεί με τη Χίλαρι Κλίντον (ήταν συμπρόεδρος της προεκλογικής της εκστρατείας για το χρίσμα), επηρεάζει τόσο σε θεσμικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο την υλοποίηση της αμερικανικής πολιτικής.
http://kostasxan.blogspot.com/2009/08/bl
****************** ΑΛΛΟ ΘΕΜΑ ****************
Το σχέδιο της Αγκυρας να «γκριζάρει» το Αιγαίο!
Προσπαθούν να κατοχυρώσουν δικαιώματα
Συμπληρώθηκε χθες ακριβώς ένας χρόνος από την εκδήλωση του πρώτου, ανησυχητικού κρούσματος τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, που αποδείχθηκε ότι δεν ήταν αποσπασματικό, αλλά επρόκειτο για την αφετηρία μιας σειράς ανάλογων περιστατικών, με κοινό χαρακτηριστικό την αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά και καθαυτής της κυριαρχίας.
Ηταν πέρυσι τον Δεκαπενταύγουστο, όταν τουρκικά μαχητικά πέταξαν στο Αιγαίο, παραβιάζοντας την πρόβλεψη των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης για αποφυγή ανάλογων ενεργειών σε ημέρες μεγάλων εορτών.
Τα όσα ακολούθησαν επιβεβαιώνουν και στον πλέον καλοπροαίρετο παρατηρητή την εκτίμηση ότι η Αγκυρα επιδόθηκε για έναν ολόκληρο χρόνο σε μια επίμονη προσπάθεια κατοχύρωσης των διεκδικήσεών της στο Αιγαίο.
Με παραβάσεις και παραβιάσεις του FIR Αθηνών σε καθημερινή βάση, με κατακόρυφη αύξηση των υπερπτήσεων πάνω από κατοικημένα νησιά, με προσπάθεια έρευνας για κοιτάσματα υδρογονανθράκων στα ανοιχτά του Καστελόριζου, με παρενοχλήσεις ελληνικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων, αλλά και ευρωπαϊκών εναέριων και θαλάσσιων μέσων, που περιπολούν στο ανατολικό Αιγαίο, στο πλαίσιο της FRONTEX για την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης. Ολα στην υπηρεσία της πάγιας τακτικής της Αγκυρας να «γκριζάρει» το Αιγαίο, στην προσπάθεια να βάλει στο τραπέζι του διαλόγου και άλλα θέματα, πέραν αυτού της υφαλοκρηπίδας, που για την Αθήνα αποτελεί τη μόνη διαφορά.
Η ευρωπαϊκή προοπτική
Η αξιολόγηση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας τον προσεχή Δεκέμβριο είναι ο ένας παράγοντας, που όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές, ωθεί την Αγκυρα στο να φορτώνει την ατζέντα των διεκδικήσεων. Επιχειρεί να στείλει προς κάθε κατεύθυνση, της Αθήνας συμπεριλαμβανομένης, το μήνυμα ότι αποσυνδέει την ευρωπαϊκή προοπτική από αυτά που θεωρεί ζωτικά συμφέροντά της στο Αιγαίο. Την ίδια στιγμή, με τα μηνύματα από την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ ότι έφτασε ο καιρός οι δύο πλευρές να καθήσουν στο τραπέζι και να επιλύσουν τις διαφορές τους, να πυκνώνουν, η τουρκική πλευρά φροντίζει να υπενθυμίζει διαρκώς ποια θεωρεί ότι είναι τα ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν.
Εμπειροι διπλωμάτες εκτιμούν ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν είναι άσχετη με τον αναβαθμισμένο ρόλο που η ίδια διεκδικεί στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και, όπως όλα δείχνουν, της επιφυλάσσουν. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη εκφράσει ποικιλοτρόπως την ιδιαίτερη σημασία που έχει η Τουρκία για την πολιτική της κυβέρνησης Ομπάμα. Παράλληλα, και μόνο λόγω της γεωγραφικής θέσης της, η γειτονική χώρα αποκτά κομβικό ρόλο στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ, καθώς οι βασικές προτεραιότητες της Συμμαχίας επικεντρώνονται σε Αφγανιστάν και Ιράκ, χώρες όμορες της Τουρκίας.
Ενεργειακός κόμβος
Εσχάτως, η Τουρκία αναβαθμίσθηκε και σε σχέση με τη Μόσχα, με την επίσκεψη Πούτιν στην Αγκυρα και την υπογραφή ενεργειακών συμφωνιών, που, εφόσον ολοκληρωθούν, ενισχύουν περαιτέρω τον κομβικό ρόλο της Τουρκίας στον ενεργειακό χάρτη της ευρύτερης περιοχής. Μάλιστα, δύο από τις βασικότερες «διαδρομές» τροφοδότησης της Ε.Ε. με φυσικό αέριο, οι αγωγοί South Stream και Nabucco ενδέχεται να διέρχονται από την Τουρκία, με αναλυτές να εκφράζουν ήδη ανησυχία για τις συνέπειες αυτού του ενδεχομένου τόσο ως προς την ταχεία ολοκλήρωση και των δύο προγραμμάτων, που θεωρούνται ανταγωνιστικά, όσο και για το πώς θα χειρισθεί η Αγκυρα στη διαπραγμάτευσή της με την Ε.Ε., αυτό το νέο δεδομένο.
Στην Αθήνα, διπλωματικές πηγές, σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις στον ενεργειακό χάρτη, επισημαίνουν ότι, προς το παρόν, η συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ Μόσχας και Αγκυρας για τον αγωγό South Stream αφορά την πραγματοποίηση γεωλογικών ερευνών στη Μαύρη Θάλασσα και δεν συνεπάγεται αυτόματα ότι τελικά ο αγωγός θα διέλθει από τα τουρκικά χωρικά ύδατα. Είναι μια εξέλιξη, ωστόσο, που διαμορφώνει νέα δεδομένα και παρακολουθείται με προσοχή. Από τη Μόσχα, ρωσική διπλωματική πηγή έσπευσε να διευκρινίσει ότι τα φιλελληνικά αισθήματα της Ρωσίας παραμένουν στο ίδιο επίπεδο και ότι άλλος είναι ο φάκελος των ρωσο-τουρκικών σχέσεων και άλλος των ρωσο-ελληνικών θεμάτων. Παράλληλα, από ρωσικής πλευράς η πορεία υλοποίησης των ενεργειακών συμφωνιών μεταξύ Ελλάδος και Ρωσίας για τον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη και τον South Stream, αποτιμάται ως «ικανοποιητική» και θεωρείται ότι, παρά τα βουλγαρικά εμπόδια που εσχάτως προέκυψαν σε σχέση με τον Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, είναι σχεδόν αδύνατον να ανατραπεί κάτι.
Ωστόσο, στην Αθήνα, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, υπάρχει ανησυχία όχι για ανατροπή, αλλά για καθυστερήσεις στον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, μετά την επικράτηση της νέας δεξιάς κυβέρνησης στη Βουλγαρία, η οποία διαδέχθηκε τη φιλορωσική, σοσιαλιστική. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, εκτιμούν οι ίδιες πηγές, το ενεργειακό άνοιγμα της Μόσχας προς την Τουρκία, εκτός από την Ουκρανία που είναι ο πρώτος, βασικός αποδέκτης, να απευθύνεται και προς τη νέα βουλγαρική κυβέρνηση.
http://kostasxan.blogspot.com/2009/08/bl
Αναρτήσεις
